Acaba Geç Mi Kaldık...

Bugünde yazımızda bahsedeceğimiz o konu aslında herkesin ucundan da olsa bir şeyler duyduğu fakat tam bilgi sahibi olmadığı elektrik arabalar.Tabi elektrikli arabaları anlamak için gelin önce elektrikli arabaların tarihçesine bir göz atalım.

ELEKTRİKLİ ARABALARIN TARİHÇESİ

• Evet ne tarihçesi der dediğinizi duyar gibiyim bu daha 3-5 senelik bir olay değil mi diye ama aslında öyle değil bu arabaların tarihi 18. yy'a kadar dayanıyor.İlk elektrikli araç 1828 yılında Anyos Jedlik tarafından tasarlandı ve hayata geçirildi.Sonrasında bunların bataryası üzerine çalışmalar yapıldı.Çünkü bu bataryalar bir sefer şarj edilebiliyordu.Daha gelişmiş hali 1845 yılında Thomas Davenport tarafından yapıldı. Thomas Davenport aynı zamanda ilk doğru akımlı elektrik motorunu keşfeden kişidir. 1800lü yılların sonlarında elektrikli arabalar üzerine çalışmalar yapmak üzere Fransa ve İngiltere'de Amerika gibi yatırım yapmaya başlayınca elektrikli arabalar altın yıllarını yaşamaya başlıyor. Ve 1899’da, Belçikalı bir kaşif olan Camille Jénatzy tarafından tasarlanan, dünyanın ilk elektrikli yarış arabası olan “La Jamais Contente” 68 mil (109 km) hızla dünya rekoru kırdı.Düşünebiliyor musunuz 1899 yılında ne kadar ilerlemiş elektrikli araba üzerine ülkelerin çalışmaları,belki o zaman devam edilseydi şimdi herkes benzinli veya dizel araçlar yerine bu arabaları kullanacaktı.Peki sonra neden mi durmuş?Aslında o zaman en uzun mesafeleri gidebilen araçlardı ve şehirlerin küçük olması da elektrikli araçların tercih edilmesini sağlıyordu.Sonradan şehirlerin büyümesi ve şehirler arası yolculuklar artınca daha uzun menzilli arabalara ihtiyaç duyuldu ve Teksas'da petrolün bulunması elektrikli aracın bir süre ışığının sönmesine sebep oldu. Ve bunun bir diğer cevabı ise anlaşılacağı üzere küresel sermaye için içten yanmalı motorların kazandırdığı parayı elektrikli araçların kazandırmasının pek mümkün olmamasıydı. O zamanlar Dünya üzerinde petrol konusunda söz sahibi ülkeler tabiki bunun farkındaydı ve 1960lı yıllara kadar elektrikli arabalardan bahsedilmedi unutuldu gitti.1960lı yıllarda egzoz emisyon sonuçlarının yüksek çıkması sorun olarak fark edilmeye başladı ve petrolde dış ülkeye bağımlılık insanları başka arayışlar içine itti ve unutulan elektrikli arabalar üzerine tekrar çalışmalar başladı.

60’lı yılların başlarında, Boyertown Auto Body Works, İngiltere’nin Smith Delivery Vehicles Ltd. şirketi  ve Electric Battery Company’nin Exide Bölümü Battronic Truck Company adı ile ortaklaşa kuruldu. İlk Battronic elektrikli kamyon 1964’te Potomac Edison Company’ye satıldı. Bu kamyon 25 mil hız, 62 mil mesafe ve 2.500 pound yük kapasitesine sahipti. Battronic, 1970’lerin ortalarında yaklaşık 20 elektrikli yolcu otobüsü geliştirdi ve üretti.Bu olay diğer firmalara ve ülkelere bir örnek oldu.

Sebring-Vanguard 2.000’den fazla “CitiCar” üretti. Bu arabalar, 44 mil  maksimum hıza, 38 mil normal bir seyir hızına ve 50 ila 60 mil arasında değişen bir mesafeye sahipti.

Diğer şirket “Elcar” ı üreten Elcar Corporation’dı. Elcar, 45 mil hızla, 60 mil mesafeye ve 4000 $ ile 4.500 $ arasında bir maliyete sahipti.

Bu süreçten sonra ülkelerin ve firmaların ufak tefek çalışmaları oldu tabiki ama bu çalışmalar içten yanmalı motorların yerini almaktan uzaktı.Ta ki günümüze kadar...

GÜNÜMÜZDE ELEKTRİKLİ ARAÇLAR

Son 10 senedir elektrikli araçları daha fazla duyar olduk.Bunu soylerken kesinlikle teşekkür etmemiz gereken biri var.Tesla şirketinin kurucusu ELON MUSK.İnsanların aslında araçlardan beklediği performans yönündeki soru işaretlerini 100 km hıza 2.8 sn'de ulaşan ve menzili 430 km olan Tesla aracıyla en güzel cevabı verip bu soru işaretlerinin giderilmesini sağladı.Diğer firmalara da bu konuda örnek olarak öncü rolü üstlendi. Mesela yakın tarihli bir haberde Volkswagen markasının da 2027 yılından sonra benzinli arabaların üretimine son vereceğini gördüm.Böyle umutlandıran güzel haberlerin devam etmesi dileğiyle...

ELEKTRİKLİ ARABALAR NASIL ÇALIŞIR

Ee birazda bu arabaların çalışma prensiplerinden batarya ömürlerinden bahsedelim.Elektrikli arabalar aslında 4 başlık altında toplanır.Bunlar;

1- Tam Elektrikli Sistem Otomobiller

Elektrikli Otomobillerde kullanılan tam elektrikli sistem şöyle çalışmaktadır. Bu sistemde otomobillerde bir elektrik motoru bulunur bu motorlar 60 volt enerjiyle çalışır. Bu motora elektrik enerjisini sağlayan birde batarya bulunur. Günümüz şartlarında batarya kullanım süreleri kısa olsa da üreticiler bu konuda büyük araştırmalar ve ARGE çalışması yapmaktalar. Elektrikli otomobilde bulunana batarya uygun elektrik prizine takılarak şarj edilir. BMW i3 bu sistemle çalışmaktadır. Ayrıca fren yapma zamanlarında motorun enerjisini şarj etmek için hazırlanmış bir teknoloji de bu tür arabalarda kullanılmaktadır.

2- Hybrit Sistemli ( Melez ) Otomobiller

Elektrikle çalışan arabaların yanı sıra hybrit sistemli arabalarda hayatımızda yerini almış durumda. Adından da anlaşılacağı üzere otomobilde hem içten yanmalı bir motor bir de elektrik motoru bulunmakta.

Hybrit sistemli otomobiller şu şekilde çalışır.

Araçta bulunan elektrik motorunun görevi içten yanmalı motora destek olmak ve bu sayede yakıt kullanımını azaltmaktır. Hybrit sistemli arabalarda bulunana bataryalar prize takılarak şarj edilmemektedir. Bataryaların şarj olma şekli araç hareket halindeyken frenleme yapıldığı zamanlarda açığa çıkan kinetik enerjiyle pilleri şarj etmektir. Yani anlaşılacağı üzere araç çalışır durumdayken batarya şarj olmaktadır. Hybrit sistemle çalışan otomobiller yolun durumuna göre yalnız içten yanmalı motor kullanarak gidebilir, ya da hem içten yanmalı motor aktif hemde elektrik motoru aktif olarak yol alabilir. Ya da sadece elektrik motoruyla yol alabilir. Araç içinde bulunan elektronik sistemler aracın motoruna binen yük göre önceden programlanmış sistemlerle yürütülür. Elektrik motoru devrede olduğu sürece araç yakıttan tasarruf sağlamış olur.

Toyota araçlara örnek verebileceğimiz bir araçtır. Zaten hybrit arabaların kaşifi toyota markasıdır.

3- Menzil Artırıcılı Sistem ( Range Extender ) Otomobiller

Şarj edilebilir sistemlerin bir benzeri olan bu sistem de hem içten yanmalı motor hem de elektrik motoru vardır. Bu tür arabalarda içten yanmalı motor hiç bir surette arabanın çekişinde kullanılmaz. İçten yanmalı motorun görevi sadece pilleri şarj etmektir. Arabanın çekişini sağlayan ise sadece elektrik motorudur. Bu tür araçlarda da yine enerji geri kazanımı frenleme ve prize takılarak şarj şeklinde olmaktadır.

Range Extender sistemiyle çalışan araçlar Opel Ampera ve BMW i3 modeli otomobillerdir.

4- Şarj Edilebilir Özellikli Hybrit Sistem ( Plug-in Hybrit ) Otomobiller

Plug-in Hybrit sistemle çalışan otomobillerin çalışma prensibi ise şöyledir. Bu tür arabaların temel prensibi ayni Hybrit otomobiller de olduğu gibidir. Bu duruma ek olarak bu otomobillerde daha büyük piller kullanılır. Bu piller prize takılarak şarj edilebildiği gibi frenleme esnasında oluşan kinetik enerjiylede şarj olabilmektedir. Bu tür araçlarda hem içten yanmalı motor hem de elektrik bataryaları bulunmaktadır.

Plug-in hybrit sistemle çalışan arabalara en iyi örnek BMW X8 ve BMW i8 model hibrit otomobillerdir.

ACABA GEÇ Mİ KALDIK?

Ve geldik en önemli soruya ülke olarak elektrikli araba konusunda geç mi kaldık treni kaçırdık mı ?

Ben kesinlikle böyle düşünmüyorum.Dünyanın önceden bu konuda çalışmaları vardı çok eskilere dayanan ama asıl çalışmaların 10 senedir başladığını düşünürsek sarj edilme süresi kısa, batarya ömrü uzun ve menzilinden uzun olduğu bir aracı geçmişte yapılanlardan da örnekler alarak yaparsak ve biz yapabilir miyiz sorusunu en iyisini biz yaparız dersek bu milletin başaramayacağı hiçbir şey olmadığını düşünenlerdenim.UNUTMAYALIM Kİ Türkiye ilk uçak fabrikasını çoğu ülkeden önce 1926'da uçak fabrikasını kurdu. Ne derler hep

İNANMAK BAŞARMANIN YARISIDIR...